![](/informacje/images/918x492/zastosowanie-napedu-4x4-w-autach-sportowych-1229.jpg)
Zastosowanie napędu 4x4 w autach sportowych
Samochody sportowe najczęściej posiadają napęd 4x4. W jakim celu stosuje się to rozwiązanie?
Napęd 4x4 najszerzej jest wykorzystywany w samochodach sportowych i super sportowych, a także wyczynowych. Samochody te mają silniki o dużej mocy i aby przenieść tak dużą moc nawet na suchym asfalcie wymagane jest napędzanie obu osi. Czyni to znacznie skuteczniejszym ruszanie z miejsca i przyśpieszanie przy niskich i średnich prędkościach drogowych, a także utrudnia zerwanie przyczepności na zakręcie przy przyśpieszaniu.
Dlaczego w autach sportowych stosuje się napęd 4x4?
O autorze
Dariusz Wojdas - mgr inż. mechaniki o specjalności samochodowej, absolwent Politechniki Śląskiej, Politechniki Opolskiej i Wyższej Oficerskiej Szkoły Samochodowej, licencjonowany kierowca rajdowy od 17 lat, ekspert od samochodów sportowych, terenowych i z napędem 4x4 (cywilnych, sportowych, rajdowych i wojskowych)
Jeżeli chodzi o mocne samochody osobowe to szczególnie przy tylko przednim napędzie występuje dużo niekorzystnych zjawisk jak m.in.:
- utrudnione ruszanie na śliskich nawierzchniach (np. mokry asfalt, śnieg, lód),
- utrudnione szybkie ruszania nawet na przyczepnej nawierzchni (np. suchy asfalt),
- utrudnione ruszanie pod wzniesieniem czy pochylonej wzdłużnie drodze ,
- „pływanie” przedniej osi podczas przyśpieszania nawet na prostej,
- znoszenie z zadanego toru jazdy na zakręcie - podsterowność ,
- szarpanie kierownicą wywołane różnicami przyczepności dla kół napędzanych-kierowanych.
Dla napędu tylko na przednią oś (FWD) istnieje bezpieczna granica maksymalnej mocy silnika w zależności od masy pojazdu. W samochodach seryjnych FWD wskaźnik dynamiczny (stosunek mocy do masy) nie powinien przekraczać 175 KM/tonę t.j. :
- dla samochodów miejskich FWD bezpieczna moc max nie powinna przekraczać 150 KM,
- dla samochodów kompaktowych FWD i sportowych FWD bezpieczna moc max nie powinna przekraczać 220 KM.
Wskaźniki mocy w samochodach FWD już powyżej 150 KM/tonę mogą powodować znaczną niestabilność pojazdu oraz pogorszenie kierowalności która nasila się wprost proporcjonalnie do zmniejszania się przyczepności (np. mokra jezdnia, śnieg lub lód, zanieczyszczona jezdnia). Niestabilność i pogorszenie kierowalności są spowodowane tym, że duża moc powoduje wyczerpanie się zapasu przyczepności poprzecznej kół kierowanych poprzez maksymalne wykorzystywanie przyczepności wzdłużnej. I dlatego napęd 4x4 jest wymagany nie tylko ze względu na polepszenie osiągów, ale też ze względu na bezpieczeństwo.
![mitsubishi lancer evo x](/informacje/images/lancer-evo-kosciuszko-1229.jpg)
Sportowe auta kompaktowe 4x4
Są to samochody, które powstały na bazie seryjnych nadwozi kompaktów. Posiadają silniki benzynowe o dużej mocy od 280 KM do 360 KM, umieszczone z przodu pojazdu, doładowane o pojemności od 2000 cm3 do 2500 cm3 lub wolnossące o pojemności od 2000 cm3 do 3000 cm3. Posiadają nadwozie samonośne o zwiększonej sztywności skrętnej i giętnej w porównaniu do swoich zwykłych odpowiedników. Posiadają min. 4 miejsca w kabinie w dwóch rzędach siedzeń.
Sportowe kompakty 4x4 w większości posiadają napęd stały realizowany przez centralny mechanizm różnicowy (m.in. Subaru Impreza STi, Mitsubishi Lancer Evo). Na bazie tych samochodów budowane są wyczynowe samochody rajdowe grupy N (szczególnie klasy N4).
Samochody wyczynowe S2000 i WRC
Takie auta nie są produkowane seryjnie i ich jedyna wspólną cechą z samochodami seryjnymi jest podobny wygląd. Ze względów reklamowych i marketingowych taki pojazd ma przypominać samochód produkowany seryjnie. Nie ma możliwości kupienia w salonie samochodowym modelu samochodu seryjnego z napędem 4x4 np.: Citroen C4/Xsara/DS3, Peugeot 207/307, Ford Focus/Fiesta, Skoda Fabia, Abarth Grande Punto.
Samochody rajdowe z lat 80-tych, wyczynowe S2000 i wyczynowe WRC mają napęd stały 4x4. W samochodach WRC zawsze występuje aktywny centralny mechanizm różnicowy. W niektórych samochodach rajdowych z lat 80-tych oraz niektórych S2000 występuje centralny mechanizm różnicowy, a w niektórych nie występuje i napęd jest stały, ale bez różnicowania tzw. „na sztywno” co na nawierzchniach szutrowych nie przeszkadza w prowadzeniu samochodu a upraszcza budowę i nie zwiększa masy samochodu.
![lamborghini murcielago](/informacje/images/lamborghini-murcielago-1229.jpg)
Napęd 4x4 w samochodach supersportowych
Samochody supersportowe to takie, które rozwijają prędkości maksymalne powyżej 300 km/h i posiadają silnik benzynowy o pojemności do 8000 cm3. Silnik jest zazwyczaj umiejscowiony centralnie lub z tyłu i posiada moc w zakresie od 450 KM do 700 KM. W większości współczynnik oporu powietrza wynosi 0,27 - 0,36 (0,36 ze względu na potrzebę docisku).
Nie wszystkie samochody supersportowe mają napęd 4x4 – część z nich ma napęd tylko na tylną oś. Samochody supersportowe to przeważnie samochody dwumiejscowe. Samochody te posiadają optymalne wymiary do szybkiej jazdy: krótkie zwisy, duży rozstaw osi, duży rozstaw kół, niedużą wysokość oraz optymalny rozkład masy pomiędzy osie i nisko położony środek ciężkości. W samochodach super sportowych seryjnych prześwit wynosi około 110 mm, a dla wyczynowych prześwit minimalny to 50 mm. Występuje zawieszenie o małym skoku i dużej twardości oraz koła o dużej szerokości i dużej średnicy zaopatrzone w niskoprofilowe opony.
Samochody supersportowe ze względu na osiągane prędkości posiadają idealne własności aerodynamiczne oraz optymalne umiejscowienie kierowcy które jest niskie i centralne (lepsze czucie przyczepności i reakcji samochodu na warunki drogowe oraz szybki nieskrępowany dostęp do wszystkich urządzeń sterujących ruchem samochodu). Samochody super sportowe nawet z napędem 4x4 nie nadają się na jeżdżenia, gdy na drodze jest śnieg i/lub lód. W samochodach supersportowych napęd 4x4 ma zwiększać osiągi na asfalcie.
W samochodach super sportowych napęd 4x4 jest realizowany poprzez dołączanie osi przedniej wtedy gdy tylna oś znajdzie się w uślizgu (wyjątkiem jest tylko Bentley Continental GT). Napęd przedniej osi jest realizowany przez sprzęgło lepkościowe lub przez sprzęgło cierne wielotarczowe mokre sterowane elektronicznie. Jedynie w samochodach super sportowych 4x4 możliwe jest występowanie innych rozmiarów opon na przedniej i tylnej osi a nawet innych średnic felg na przednich i tylnych kołach ale musi być spełniony warunek, że średnice kół poszczególnych osi nie mogą być większe niż 2 %.
Podsumowanie
Co do przydatności napędu 4x4 w samochodach osobowych to istnieją dwie podstawowe zależności:
- 1. im większa moc silnika tym napęd 4x4 jest bardziej przydatny
- 2. im większa masa samochodu tym napęd 4x4 jest bardziej przydatny
Jeżeli samochód jest lekki i ma małą moc silnika (m.in. samochody miejskie takie jak FIAT Panda) to wersja z napędem jednej osi niewiele różni się mobilnością i trakcją od wersji 4x4 nawet w warunkach zimowych.
Zobacz także