19.05.2011 14:22
2

Charakterystyka opon asymetrycznych i kierunkowych

Autor: opony.com.pl

Opony asymetryczne i kierunkowe są najczęściej spotykane na rynku. Czym się charakteryzują i dlaczego są lepsze od opon symetrycznych?

Na rynku możemy obecnie spotkać opony o symetrycznej, asymetrycznej i kierunkowej rzeźbie bieżnika. Te dwa ostatnie są najpopularniejsze i najczęściej spotykane. Bieżnik symetryczny charakteryzuje się mniej zaawansowaną konstrukcją, w związku z czym jest coraz rzadziej stosowany. Opony z takim typem bieżnika nadają się głównie do aut miejskich i kompaktowych oraz dostawczych i ciężarowych.

Kierunkowy bieżnik zapewnia bardzo dobre odprowadzanie wody podczas jazdy po mokrej drodze oraz odporność na aquaplaning. Najlepsze modele opon kierunkowych nie mają konkurencji na mokrej nawierzchni.

Wzór bieżnika opony asymetrycznej polega na zastosowaniu większych klocków z zewnętrznej strony, które poprawiają przyczepność na zakrętach i na suchej drodze. Wewnętrzna część opony asymetrycznej ma zapewniać bezpieczeństwo na mokrej nawierzchni. Opony tego typu najczęściej montowane są w dynamicznych autach o dużej mocy silnika.

Zalety opon asymetrycznych i kierunkowych

Każdy producent ma inne priorytety. Poprawienie wszystkich osiągów jest niemożliwe. W związku z tym można spotkać następujące zalety opon asymetrycznych i kierunkowych:

  • konstrukcja w oparciu o symulacje komputerowe,
  • zaawansowane technologie produkcji,
  • większa odporność na aquaplaning, bez pogorszenia innych właściwości jezdnych i wzrostu hałasu,
  • poprawa właściwości jezdnych bez obniżania skuteczności odprowadzania wody i wzrostu hałasu,
  • obniżenie poziomu hałasu bez pogarszania prowadzenia i odporności na aquaplaning,
  • wolniejsze zużycie opon asymetrycznych dzięki układowi klocków bieżnika.

Wady opon kierunkowych i asymetrycznych

Wady powinno się rozpatrywać zwłaszcza w stosunku do opon symetrycznych. Są to między innymi:

  • wyższa cena,
  • skomplikowane krzyżowe przekładanie kół w samochodach z napędem na cztery koła – zalecane średnio co 10-15 tys. km – konieczność przełożenia opon na felgach,
  • koło zapasowe z oponą kierunkową w 50% przypadków będzie pracować w złą stronę,
  • opony kierunkowe charakteryzują się mniejszą odpornością na zjawisko „ząbkowania”.

Poza tym opony kierunkowe są nieco głośniejsze niż opony asymetryczne.

opona kierunkowa oznaczenie
Opony kierunkowe posiadają oznaczenia mówiące o prawidłowym sposobie montażu.

Zasady montażu opon asymetrycznych i kierunkowych

Jak rozpoznać oponę asymetryczną?

Boki opony asymetrycznej różnią się od siebie - inna jest część wewnętrzna, a inna zewnętrzna. Poza tym na oponie asymetrycznej znajdziemy oznaczenie INSIDE (do wewnątrz) i OUTSIDE (na zewnątrz) - po prawidłowym montażu, na każdej oponie powinniśmy przeczytać OUTSIDE. INSIDE będzie się znajdować po niewidocznej dla nas stronie. Można je będzie zobaczyć tylko po wejściu do kanału.

Jak rozpoznać oponę kierunkową?

Opony kierunkowe mają oznaczenie kierunku rotacji. Najczęściej jest to strzałka, strzałka z napisem ROTATION lub inne oznaczenie wyraźnie sugerujące kierunek obrotu opony. Wzór bieżnika opony kierunkowej przypomina litery V lub U.

Czym grozi jazda na odwrotnie założonych oponach kierunkowych lub asymetrycznych?

Podczas jazdy na suchej nawierzchni przyczepność i precyzja prowadzenia nie ulegają pogorszeniu, ale opona pracuje głośniej. Na mokrej nawierzchni spada odporność na zjawisko aquaplaningu, a w czasie szybszej jazdy może dojść do nagłej utraty przyczepności. Pamiętaj, aby sprawdzić efekty pracy wulkanizatora po każdorazowym zdjęciu kół z auta. Jednym z najczęściej występujących błędów jest niewłaściwy montaż opon kierunkowych lub asymetrycznych – osią obrotu w przeciwną stronę niż zaleca producent.

Historia opon asymetrycznych i kierunkowych

Opony kierunkowe istnieją już bardzo długo, praktycznie od początku istnienia motoryzacji. Na początku wykorzystywano je w celu poprawienia przyczepności na nawierzchniach sypkich lub błotnistych. W czasach nowożytnych dostrzeżono zalety tego typu opon i zaczęto je stosować na szeroką skalę.

Pierwszą oponą asymetryczną, która trafiła do seryjnej produkcji był Michelin X-AS. Model został zaprezentowany w 1964 roku. Charakteryzowała się bardzo dobrą precyzją prowadzenia i wysoką odpornością na aquaplaning. Wewnętrzna strona opony gwarantowała właściwą sztywność bieżnika, która poprawia precyzję prowadzenia auta na zakrętach. Zadaniem zewnętrznej było odprowadzanie wody. Opona X-AS zapewniała bezpieczną jazdę z prędkością do 210 km/h. Gwarantowała doskonałą przyczepność podczas jazdy na wprost i pokonywania zakrętów niezależnie od panujących warunków pogodowych. Ówczesna reklama odwoływała się do doskonałości budowy ludzkiej stopy, również asymetrycznej. Zdolności Michelina docenili producenci wielu renomowanych aut. Opony serii X-AS stosowano na pierwszy montaż w samochodach: Alfa Romeo GTV 1750/2000 i Alfetta, Alpine A-110, Bentley S3 i T, BMW 2002 Ti/Tii, Citroen DS 21 Pallas, Datsun Fairlady i 240 Z, Fiat 124 Coupe/Spider, Ford Capri i Lotus-Cortina, Lotus Elan, Mercedes W100 (600) i W113 (230/250/280 SL), MGB, Peugeot 404 Injection, Porsche 911/912, Rolls-Royce Silver Shadow, Triumph TR4A-IRS, TR5 i TR6. Michelin X-AS pozostawał wzorcem do drugiej połowy lat 70.

Pod koniec lat 60. Uniroyal promował serię Master z odmiennym wzorem bieżnika dla opon przednich i tylnych dedykowaną dla popularnych samochodów. Producent argumentował, że opony na przedniej i tylnej osi pełnią inną rolę. Przód skręca, hamuje i odprowadza wodę w przeważającym stopniu. Tył przede wszystkim napędza (wówczas klasyczny układ napędowy był w przewadze) i współodpowiada za równowagę pojazdu. Dlatego tylne opony były nieco szersze od przednich. Opony Uniroyal Master dedykowane dla osi nie zdobyły rynku, gdyż były dwa razy droższe od konwencjonalnych.

 

Pytanie dla ekspertów OPONY.COM.PL

Przeglądając ofertę opon klient napotyka na podstawowy podział – bieżniki dzielą się na symetryczne, kierunkowe, oraz asymetryczne. Na czym polega faktyczna różnica między tymi bieżnikami ? Czym powinni się kierować klienci przy wyborze, czy istotne znaczenie ma konstrukcja zawieszenia posiadanego auta jak sugerują niektóre serwisy? Czy to prawda, że do zawieszeń wielowahaczowych dedykowane są opony asymetryczne, jeśli tak to dlaczego? Asymetryczne bieżniki (inside/outside) pojawiają się zazwyczaj na oponach z klasy HP i UHP oraz coraz częściej w oponach standardowych – jak należy to rozumieć?

W oponach kierunkowych o symetrycznej budowie bieżnika – poprawie ulega odprowadzanie wody spod kół, zwiększa się cichobieżność toczenia. Rzeźba bieżnika opon kierunkowych posiada wysoką zdolność do odprowadzania wody i ukształtowana jest w określony sposób tworząc charakterystyczny zarys. Na obwodzie opony znajdują się szerokie rowki obwodowe (służą one gromadzeniu wody) oraz lejkowate rowki poprzeczne, których zadaniem jest skuteczne wypompowanie, wyrzucenie wody spod opony. Dzięki takiemu ukształtowaniu bieżnika opony, woda jest w nich bardzo skutecznie odprowadzana na zewnątrz, co w znacznym stopniu pozwala na ograniczenie podatności na zjawisko aquaplaningu w porównaniu do ogumienia o tradycyjnej rzeźbie nawet o 20 – 30%.

Bieżnik asymetryczny ma przewagę szczególnie jeśli chodzi o charakterystyki trakcyjne boczne (boczne znoszenie przyczepność boczna), oraz odporność na nierównomierne i przedwczesne zużycie bocznych żeber. W oponach asymetrycznych zewnętrzna strona czoła bieżnika posiada sztywniejsze elementy rzeźby co poprawia odporność na boczne znoszenie oraz zapewnia bardziej równomierny rozkład nacisków podczas pokonywania zakrętów. Co za tym idzie mniejsze zużycie bieżnika, oczywiście jeżeli opony wykonane są z tej samej mieszanki bieżnikowej. Rzeźba wewnętrzna stron czoła bieżnika poprzez bardziej zagęszczony rysunek rzeźby zapewnia dobre odprowadzenie wody i co za ty idzie dobrą przyczepność czasie toczenia, hamowania i przyspieszania.

Jerzy Warszczyński (Kierownik Akredytowanego Laboratorium, Ośrodek Badawczo - Rozwojowy Przemysłu Oponiarskiego Stomil)

Bieżniki ze względu na swoją budowę dzielimy na trzy podstawowe rodzaje, a mianowicie: symetryczny, kierunkowy oraz asymetryczny. Opony z bieżnikiem symetrycznym charakteryzują się stosunkowo "prostą" budową, a montujemy je na dowolnej pozycji na aucie. Kierunkowa rzeźba bieżnika, określa nam sposób montażu na samochodzie. Oponę taka montujemy zgodnie z kierunkiem toczenia. Bieżnik asymetryczny jest najbardziej zaawansowany technologicznie. Jego zamknięta część zewnętrzna odpowiedzialna jest za znakomitą trakcję podczas prowadzenia auta w zakrętach, natomiast otwarta część wewnętrzna bieżnika odpowiada za odprowadzanie wody (lub błota pośniegowego w okresie zimowym) minimalizując powstawianie zjawiska aquaplaningu. Zawsze na ścianie bocznej opony umieszczony jest trwale napis określający stronę montażu (napis OUTSIDE musi być widoczny na boku opony po zamontowaniu jej na obręczy i aucie).

Pierwotnie, opony o asymetrycznym bieżniku, były przeznaczone do samochodów klasy wyższej. Dzięki swojej charakterystycznej budowie, z zamkniętym barkiem w strefie zewnętrznej, (oczywiście w zależności od przeznaczenia) spełniają surowe wymagania jakie stawiają przed nimi konstruktorzy nowoczesnych samochodów. To pod ich presją powstają nowoczesne opony, które pozwalają na jazdę autem z prędkością ponad 360 km/h, jak np. opona Vmax Continental, która została wpisana do księgi rekordów Guinnesa jako najszybsza, seryjnie produkowana opona. Specjalna mieszanka, ale również odpowiednia konstrukcja bieżnika, bieżnika o asymetrycznej budowie, pozwala uzyskać wysokie prędkości, zapewnia optymalne prowadzenie w zakrętach oraz skraca drogę hamowania. Szybki rozwój technologiczny pozwala na stosowanie nowoczesnych rozwiązań, jakimi jest bez wątpienia bieżnik asymetryczny, także w oponach przeznaczonych do aut kompaktowych, przykładem takim jest opona ContEcoContact 3. Jaki bieżnik wybrać? Zachęcam do pójścia w stronę nowoczesności - polecam asymetryczny. Zapewni nam pewniejsze prowadzenie, szczególnie w zakrętach, efektywnie poprawi bezpieczeństwo skracając drogę hamowania.

Jacek Młodawski (Specjalista ds. Technicznych, Continental)

Wyróżniamy 3 podstawowe typy bieżników: symetryczny, asymetryczny oraz kierunkowy. Bieżnik symetryczny jest najmniej zaawansowanym technologicznie, a zarazem najtańszym do zaprojektowania. Dwie połówki opony posiadają ten sam wzór. Niezależnie od pozycji na pojeździe czy kierunku toczenia, opony te cechują się takimi samymi parametrami. Można je znaleźć najczęściej na małych i średnich samochodach osobowych, autach dostawczych oraz ciężarowych. Kierunkowy wzór bieżnika znacznie podnosi efektywność odprowadzania wody spod kół, przez co zmniejsza się ryzyko wystąpienia groźnego dla każdego kierowcy zjawiska aquaplaningu tj. ślizgania się na warstwie wody. Z tego też powodu bieżniki kierunkowe bardzo często są wykorzystywane w oponach zimowych. Ze względu na dobre właściwości trakcyjne oraz dobre hamowanie, bieżnik kierunkowy znajduje często zastosowanie w oponach usportowionych i sportowych oraz oponach do "tuningu" z wyższymi indeksami prędkości. Dzięki wydajnemu odprowadzaniu wody, bieżniki kierunkowe sprawdzają się bardzo dobrze w kategorii opon "deszczowych". Opony kierunkowe posiadają na boku opony oznaczenie w formie strzałki wskazujące kierunek toczenia.

Rzeźba bieżnika asymetrycznego jest różna po obu stronach. Klocki bieżnika na stronie zewnętrznej są często większe i bardziej masywne przez co zapewniają oponie większą stabilność na zakrętach. Wewnętrzna strona bieżnika cechuje się większą liczbą oraz powierzchnią rowków. Klocki bieżnika są mniejsze i bardziej ponacinane (większa ilość lamelek). Dzięki temu zwiększa się efektywności odprowadzania wody oraz uzyskuje poprawę parametrów motorycznych na mokrej nawierzchni (napęd, hamowanie). W oponach asymetrycznych z większymi indeksami prędkości poprawę odprowadzania wody po stronie wewnętrznej uzyskuje się dzięki zaprojektowaniu szerszych rowków o większej przepustowości. Bieżnik opon asymetrycznych zapewnia dobrą przyczepność przy pokonywaniu zakrętów z większymi prędkościami dzięki lepszym własnościom obszaru kontaktu bieżnika z nawierzchnią. Bieżniki kierunkowe znajdują zastosowanie w oponach do aut klasy wyższej, oraz coraz częściej w autach o charakterze sportowym.

Opony asymetryczne należy montować bokiem na zewnątrz samochodu, który posiada oznaczenie SIDE FACING OUTWARDS, MOUNT THIS OUT SIDE lub OUTSIDE. Strona zewnętrzna często jest ładniej wykonana. Posiada ozdobniki w postaci tzw. moletowania boku. Podstawowym kryterium doboru opon do danego modelu samochodu jest homologacja producenta co do rozmiaru opony, indeksu prędkości i nośności. Nigdy nie powinno się montować opon o niższych indeksach niż te zalecane (homologowane) przez producenta. W takim przypadku mamy gwarancję, iż parametry opony zostały odpowiednio dobrane do samochodu. W przpadku opon zimowych dopuszcza się montaż opon z niższymi indeksami prędkości pamiętając, że indeks nośności nigdy nie powinien ulec zmniejszeniu.

Przy wyborze nowego kompletu opon należy również pamiętać aby parametry opony zostały odpowiednio dobrane do oczekiwań klienta. Zdarzają się oczywiście klienci, którzy nad parametry przekładają wygląd bieżnika. Wybierają oni często markowe opony z "wyższej półki", ale najważniejszy dla nich pozostaje atrakcyjny wygląd opony. Rozmiar oraz indeksy opony (prędkości oraz nośności) zawężają wybór potencjalnych wzorów bieżnika. Opony do samochodów małolitrażowych o najmniejszych mocach silnika najczęściej będą posiadały bieżnik symetryczny. Do aut klasy wyższej - posiadających większą moc silnika - znajdziemy w ofercie bieżniki asymetryczne oraz kierunkowe podobnie jak w przypadku aut sportowych. Na rynku obserwuje się tendencję montowania na pierwszym wyposażeniu opon o bieżniku asymetrycznym. Związane jest to z lepszymi możliwościami dopracowania parametrów obu połówek bieżnika opony, pełniących różne funkcje oraz pracujących w różnych warunkach. Coraz powszechniejsze występowanie bieżników asymetrycznych w autach klasy wyższej jest związane również z częstym występowaniem wielowahaczowych konstrukcji układu zawieszenia. Parametry pracy takiej opony można lepiej dopasować do pracy tego typu zawieszenia.

Tak zwane opony deszczowe będą najlepszą ofertą dla osób którzy cenią sobie zwiększenie poziomu bezpieczeństwa w trudnych warunkach drogowych, zwłaszcza w przypadku jazdy po nawierzchniach mokrych, a w szczególności jazdy po wodzie. Wybierając opony deszczowe należy liczyć się ze zwiększonym poziomem hałasu, wynikającym z większego ponacinania bieżnika. Opony z wyższym indeksem nośności, ze względu na sztywniejszą konstrukcję będą stabilniejsze w przypadku jazdy z większymi prędkościami lub podczas pokonywania zakrętów. Opony o sportowych parametrach będą pozwalały w pełni wykorzystać moc auta przy wyższych prędkościach. Należy pamiętać, żeby dobór, montaż oraz wyważanie opon powierzać specjalistom, odwiedzając jedną z profesjonalnych stacji serwisowych, np. w sieci fast-fit Premio, która dysponuje już 61 serwisami w całej Polsce.

Dariusz Walisiak (Training Manager, Goodyear)



Komentarze