Rzeźba bieżnika - budowa i rodzaje
Bieżnik jest tą częścią opony, która ma bezpośredni i ciągły kontakt z nawierzchnią drogi. Odpowiedni wybór rzeźby bieżnika, dostosowany do pojazdu i sposobu jego użytkowania jest sprawą kluczową.
Odpowiedni bieżnik:
- poprawia własności trakcyjne opony
- poprawia kierowalność
- wpływa na żywotność ogumienia
Rzeźba bieżnika wpływa na:
- komfort
- poziom hałasu
- zużycie paliwa
Budowa bieżnika opony
- Lamelki – wąskie szczeliny tworzące w klockach bieżnika luki o szerokości 0,3-1,5 mm. Do zadań lamelek należy poprawa własności trakcyjnych na mokrej nawierzchni i śniegu oraz udział w odprowadzaniu wody.
- Bloki bieżnika – elementy tworzące bieżnik. Podstawową funkcją bloków jest zapewnienie dobrej trakcyjności opony.
- Żebro bieżnika – grzbiet bieżnika ciągnący się na jego całym obwodzie, niekiedy zaopatrzony w poprzeczne rowki. Tworzy obwodowy pas kontaktowy.
- Rowek bieżnika – wklęsła część bieżnika opony. Wzór rowków, ich kształt i wielkość odgrywają fundamentalną rolę decydując o jakości opony. Rowki poprawiają efektywność hamowania oraz kierowalność opony. Głębokość oraz wzór rowków decyduje o poziomie hałasu emitowanego przez oponę w trakcie ruchu pojazdu.
- Dołki – jeżeli występują, służą poprawie chłodzenia opony.
- Rowkowanie bieżnika – służy stworzeniu przestrzeni niezbędnej do usuwania wody spod opony na mokrych nawierzchniach. Utrzymanie dobrej przyczepności zapewnia skanalizowanie jej w szerokich rowkach bieżnika przebiegających wzdłuż osi opony. Stosunek powierzchni rowków do powierzchni bloków wpływa na całkowitą powierzchnię kontaktu opony z podłożem. Duża liczba rowków oznacza mniejszą przyczepność opony na suchej drodze, lecz zdolność usuwania wody na mokrej nawierzchni. Stopień rowkowania bieżnika zależy zatem od przeznaczenia opony.
Podstawowe rodzaje wzorów bieżnika:
Wzór "żebrowy": Równoległe rowki o „esowatym” kształcie wzdłuż osi jazdy.
Plusy: Małe opory toczenia. Stabilność kierunkowa i kierowalność dzięki dobrej przyczepności bocznej. Dogodny dla długich dystansów przy wyższych prędkościach z uwagi na niski poziom nagrzewania się opony.
Minusy: Słaba przyczepność podczas hamowania oraz przyspieszania w szczególności na mokrych nawierzchniach. Siły działające na bieżnik o takim kształcie czynią go bardziej podatnym na rozerwanie.
Zastosowanie: Nawierzchnie twarde, asfaltowe lub betonowe; koła osi sterującej ciężarówek i autobusów.
Wzór "ciągnący": Rowki prostopadłe do osi jazdy.
Plusy: Znakomita przyczepność podczas hamowania i przyspieszania. Świetne własności trakcyjne.
Minusy: Opona hałaśliwa przy wyższych prędkościach. Niedogodna do wyższych prędkości z powodu dużych oporów toczenia.
Zastosowanie: Drogi nieutwardzone; koła osi napędowej ciężarówek i autobusów; pojazdy terenowe i specjalistyczne.
Wzór mieszany "żebrowo-ciągnący": Kombinacja obu wzorów rzeźby bieżnika.
Własności: Wzór „żebrowy” w części centralnej bieżnika zapewnia kontrolę kierunkową podczas, gdy elementy o wzorze „ciągnącym” w części barkowej dają dobre własności trakcyjne przy hamowaniu i przyspieszaniu.
Zastosowanie: Drogi o twardej nawierzchni oraz gruntowe. Zazwyczaj stosowane na kołach zarówno osi sterującej jak i napędowej ciężarówek oraz autobusów.
Wzór blokowy: Bieżnik składa się z niezależnych bloków; rowki między nimi łączą się ze sobą.
Plusy: Dobra kierowalność i stabilność na drogach mokrych i pokrytych śniegiem. Zapewniają wydajne odprowadzanie wody.
Minusy: Niska żywotność opony uzależniona od wielkości klocków.
Zastosowanie: Odpowiedni wzór bieżnika dla osobowych opon zimowych oraz całosezonowych.
Wzór asymetryczny: Rzeźba bieżnika różna po obu stronach. Zazwyczaj po zewnętrznej (względem nadwozia) stronie występują większe bloki dla zapewnienia stabilności na zakrętach. Wewnętrzne bloki są mniejsze, służą rozpraszaniu warstwy wody, która następnie jest odprowadzana zewnątrz przez sieć rowków.
Plusy: Dobra przyczepność na zakrętach przy wysokiej prędkości dzięki lepszym własnościom obszaru kontaktu bieżnika z nawierzchnią. Redukcja zużycia części zewnętrznej opony.
Minusy: Konieczność dokładnego pozycjonowania montowanych opon względem nadwozia. Aby zapewnić odpowiednie wykorzystanie własności konstrukcyjnych opony, podczas montażu należy umieścić ją zgodnie z opisem na oponie – jedną stroną na zewnątrz nadwozia.
Zastosowanie: Opony wyższej klasy, High Performance oraz ogumienie sportowe.
Wzór kierunkowy: Rowki poprzeczne ustawione pod tym samym kątem po obu stronach osi opony. Opony o kierunkowym wzorze bieżnika muszą być zamontowane zgodnie z oznaczonym kierunkiem.
Plusy: Bardzo dobre własności trakcyjne i wydajne hamowanie. Dzięki dobrej wydajności w odprowadzaniu wody zapewnia odpowiednią stabilność na mokrych drogach. Korzystny wybór dla szybkiego stylu jazdy.
Własności: Konieczność montażu zgodnie z kierunkiem wskazanym na oponie.
Zastosowanie: Opony samochodów osobowych o wysokich indeksach prędkości
