16.10.2009 15:24
4

Wyważanie opon

Autor: Damian Nawrocki

Po czym poznać, że Twoje koła są źle wyważone? Jak często należy wyważać koła? Co powoduje złe wyważenie kół w Twoim samochodzie?

Koła są elementem samochodu mającym bezpośredni kontakt z nawierzchnią. Od ich pracy zależy jakość trakcji pojazdu. Koła samochodu składają się z felg wraz z zamontowanymi na nich oponami. Jeśli te dwa elementy nie są właściwie spasowane, a całość wyważona, prowadzi to do szybszego zużycia opon, felg jak i zawieszenia. Co gorsze, tracimy przewidywalność trakcji, co obniża bezpieczeństwo jazdy.

Jakie są przyczyny niewyrównoważenia koła?

Niewyrównoważenie jest wynikiem niedoskonałości wykonania poszczególnych elementów koła: opon i felg. Jeśli przyjrzeć się temu dokładniej, to przecież daleko po przecinku nic nie jest doskonale okrągłe. W praktyce koła idealnie okrągłe nie istnieją. Problem pojawia się wtedy, gdy wypukłość felgi nałoży się na wypukłość opony. Powoduje to skuteczne podwojenie „skoku” lub bicia.

Jednakże nie tylko wykonanie poszczególnych elementów składowych koła, decyduje o jego niewyrównoważeniu. Znaczenie tutaj odgrywa również wzajemne ułożenie opony i felgi względem siebie, a także dokładność osadzenia i umocowania na piaście czy niewyrównoważenie bębnów lub tarcz hamulcowych.

Wreszcie niewyrównoważenie może powstać w czasie eksploatacji kół w pojeździe. Przyczyną może być zużycie opony: nierównomierne starcie bieżnika powstałe przy nagłym hamowaniu albo zużycie amortyzatora lub felgi, po najechaniu na krawężnik lub wyrwę w nawierzchni.

Jakie są skutki jazdy na niewyrównoważonych kołach?

Złe wyważenie kół powoduje zmniejszenie przyczepności, czyli utratę płynnej trakcji, a także pogorszenie hamowania i kierowalności pojazdu. W wyniku nieregularnej pracy kół i drgań z tym związanych, znacznie szybciej zużywają się poszczególne elementy zawieszenia, takie jak amortyzatory, drążki kierownicze, łożyska, jak również same opony.

Niewyrównoważone koła znacznie obniżają komfort jazdy, co negatywnie wpływa na kierowcę, powodując u niego pojawienie się zmęczenia. W efekcie obniża się bezpieczeństwo jazdy.

Jakie są objawy źle wyważonych kół?

Problem z wyważeniem diagnozujemy na podstawie dwóch objawów. Pierwszy z nich to drgania. Wyczuwalne na kierownicy mogą być objawem źle wyważonych kół przednich. Drgania powoduje rezonans przenoszony przez wibrujące koła na mechanizm zwrotnicy i kierownicę. Są one odczuwalne przy jeździe z wyższymi prędkościami, przy 100km/h lub więcej. Często takie wibracje są marginalizowane przez kierowców, ponieważ występują one w wąskich zakresach prędkości, a z jej wzrostem ustępują (nie występuje tu jednak żadna zależność, przy wyższej prędkości wibracje mogą wrócić). Pamiętajmy, by ewentualne drgania na kierownicy badać na jednolitych odcinkach drogi, gdyż zmiana nawierzchni również może powodować chwilowe drgania.

Drgania całego nadwozia oraz wrażenie zarzucania tyłu pojazdu przy ostrych zakrętach (utrata przyczepności) mogą być z kolei objawem źle wyważonych kół tylnych. Ponadto z tyłu samochodu dochodzić będzie specyficzny szum, będący efektem nadmiernej pracy wszystkich elementów tylnego zawieszenia. Podkreślmy, że symptom drgań może być objawem niewyważenia opon, ale nie musi. Istnieje bardzo wiele potencjalnych przyczyn drgań, zaczynając od kół, przez układ hamulcowy po zawieszenie. Wątpliwości najlepiej rozwiać w serwisie wulkanizacyjnym.

Niektóre samochody osobowe (i kierowcy) są bardziej wyczulone na niewyważenie opon niż inne, niemniej jednak wystąpienie któregokolwiek z objawów powinno nas zaniepokoić i skłonić do wizyty w serwisie.

Na czym polega wyważenie koła?

Wyważanie kół przeprowadzają warsztaty oponiarskie na specjalnych urządzeniach, zwanych wyważarkami. Ich posiadanie, a także znajdująca się w serwisie maszyna do zdejmowania opon mogą być wyznacznikiem fachowości danego miejsca. Ile kosztuje wyważenie kół? W przypadku aut osobywych cena nie powinna przekraczać 60zł za komplet. Na nieco większy wydatek trzeba się przygotować w przypadku kół samochodów terenowych, dostawczych i ciężarowych, Jeśli nie masz jeszcze zaufanego serwisu, sprawdź jak wybrać odpowiedni warsztat.

Definicja wyważenia koła, często nazywanego też wyważaniem opon, to równomierne rozłożenie mas wokół jego osi obrotu, gdzie środek ciężkości pokrywa się ze środkiem obrotu. Innymi słowy – opona jest wyważona wtedy, gdy po zamontowaniu na feldze i osi samochodu jej masa rozkłada się równo wokół własnej osi, albo jeszcze prościej: nie występują miejsca o większej lub mniejszej wadze. Wyważarka określa miejsca, w których należy zamocować ciężarek równoważący. W praktyce przestrzega się, by waga zamontowanego ciężarka lub ciężarków równoważącego jeden z boków koła nie przekraczała 60 g. Jeśli opona wymaga większej ilości ciężarków, stosuje się tzw. optymalizację, która polega na takim ułożeniu opony względem felgi, by zrównoważyć niedowagę. Dopuszczalna granica błędu wyważenia wynosi 5g na jedno koło.

Jak często wyważać koła?

Koła należy wyważać za każdym razem, gdy opona jest zdejmowana z felgi. Tak więc przy sezonowej wymianie opon, przy naprawie opony, a także po dłuższym leżakowaniu kół (gdy mamy dwa komplety opon i jeden trzymamy w garażu) powinniśmy wyważyć koła. Ciężarki równoważące mogą się oderwać w wyniku uderzenia kołem o krawężnik lub po wpadnięciu w dziurę na drodze, dlatego zalecamy częste sprawdzanie kół. Z kolei co 5 tysięcy kilometrów zalecamy wizytę w serwisie, celem kontroli wyrównoważenia.



Komentarze