Przyczepność a zawieszenie
By uzyskać maksymalne własności jezdne pojazdu, musi zostać spełnione kilka podstawowych warunków. Jednym z nich są parametry pracy kół, zwane tez często nastawami zawieszenia.
Zwłaszcza użytkownicy opon klasy Perfomance powinni zdać sobie sprawę, iż żadna opona nie wykorzysta swej maksymalnej przyczepności, bez optymalnie ustawionego zawieszenia.
Wiedzieć też powinni, że tylko zestawienie wysokiej jakości opony z odpowiedniej klasy komponentami zawieszenia da najwyższą przyczepność i doskonałe prowadzenie samochodu.
Zawieszenie - podstawy
Najważniejsze funkcje zawieszenia to sprężyste utrzymywanie ciężaru samochodu i tłumienie wibracji pochodzące z nierówności drogi. Jednocześnie zawieszenie dociska koła do podłoża wspomagając trakcję podczas przyspieszania i hamowania. Ostatecznie, zawieszenie dba o optymalną pozycje koła tak, by wykorzystać w sposób maksymalny przyczepność opon.
Budowa zawieszenia
Zawieszenie składa się z następujących elementów – sprężyn, amortyzatorów, wahaczy i elementów gumowych.
- Sprężyna – jako element sprężysty tłumi drgania pochodzące od kół toczących się po nierównościach, utrzymuje nadwozie na stałej wysokości.
- Amortyzator – wygasza pracę sprężyny (bez niego każda nierówność powodowała by wielokrotne wahnięcie nadwozia, potęgowane kolejnymi nierównościami). Odpowiedzialny jest też za tłumienie tzw. szybkich uderzeń – np. przy wjeździe w dziurę.
- Wahacz – bezpośredni element łączący koła z nadwoziem samochodu – na nim wspierają się sprężyna i amortyzator. To dzięki niemu koło jest prowadzone pod prawidłowym kątem do podłoża.
- Elementy gumowe – a dokładniej elementy gumowo-stalowe, łączące w sposób elastyczny współpracujące ze sobą elementy wahacza. Skonstruowane tak by nie przenosić dalszych niepożądanych drgań na nadwozie.
Nastawy zawieszenia – składowa trzech wartości
By wykorzystać maksymalną przyczepność opony zawieszenie musi zadbać o to by w zmiennych warunkach obciążeń samochodu, zawsze ustawić koło wraz z oponą pod optymalnym kątem.
Zawieszenie – trzy elementy składowe:
Camber - kąt pochylenia koła względem podłoża
Kąt nachylenia kół względem podłoża to kąt pomiędzy płaszczyzną koła a podłożem, jak widać na powyższym rysunku, odpowiada on bezpośrednio za kontakt (styk) opony z podłożem. Wbrew pozorom kąt zerowy nie zapewnia najlepszej przyczepności. Najbardziej optymalnymi wartościami są wartości ujemne (tzw. negatyw – koła górą są „zbieżne”).
Maksymalnym optymalnym kątem pochylenia kół względem siebie jest około pół stopnia, co objawia się brakiem niepoprawnych reakcji podczas jazdy na wprost (np. ściąganie).
Ze względu na duży wpływ kąta pochylenia koła na trwałość opony, nie wskazane jest przekraczanie wartości 4 stopni (przy pełnym obciążeniu), co powodować może przegrzewanie wewnętrznego barku opony i w rezultacie doprowadzić do bardzo szybkiego zużycia opony.
Kąt nachylenia kół dodatni
| Wady | Zalety |
| Mniejsza przyczepność w zakręcie (niższa bezpieczna prędkość) | Łatwiej wyczuwalna granica przyczepności |
| Zbyt duże wartości powodują przyspieszone zużycie ogumienia w strefie zewnętrznej | Przy poślizgu łatwiej odzyskać przyczepność |
Kąt nachylenia kół ujemny
| Wady | Zalety |
| Granica przyczepności mniej wyczuwalna | Lepsza reakcja na ruch kierownicą |
| Zbyt duże wartości powodują przyspieszone zużycie ogumienia w strefie wewnętrznej | Wyższa przyczepność w zakręcie (wyższa bezpieczna prędkość) |
Co możemy uzyskać poprzez właściwą regulację?
Poprawa kontroli przyczepności w zakręcie (wyczucie granicy pomiędzy przyczepnością a poślizgiem), zwiększenie maksymalnej prędkości z jaką można zakręt przejechać.
Zbieżność
Zbieżność kół można w ograniczonym zakresie zmierzyć samemu – wystarczy zmierzyć odległości pomiędzy krawędziami obręczy z przodu i tyłu felgi. Pomiar dokonuje się w płaszczyźnie przechodzącej przez środek koła. Jeżeli odległość z przodu jest mniejsza od zmierzonej z tyłu koła, mówimy o zbieżności, jeżeli jest odwrotnie – o rozbieżności. Jeżeli odległości są sobie równe, zbieżność oscyluje w okolicach zera.
Zazwyczaj samochody z tylnim napędem mają przednie koła ustawione zbieżnie, natomiast samochody z napędem na przednią oś rozbieżnie, lub w okolicy zera.
Koła ustawione zbieżnie
| Wady | Zalety |
| Pojawia się podsterowność podczas pokonywania zakrętów | Poprawna jazda na wprost |
| Lekko opóźniona reakcja na kierownicę | Wstępne skasowanie wszelkich luzów na elementach zawieszenia |
| Zbyt duże wartości powodują przyspieszone zużycie ogumienia |
Koła ustawione rozbieżnie
| Wady | Zalety |
| Samochód nerwowo się prowadzi na wprost – efekt tzw. „myszkowania” | Natychmiastowa reakcja samochodu na ruch kierownicą |
|
Lekko nerwowe reakcje podczas hamowania |
Poprawa prowadzenia w zakręcie |
| Zbyt duże wartości powodują przyspieszone zużycie ogumienia |
Co możemy uzyskać poprzez właściwą regulację?
Przy założeniu, że poprawnie ustawiliśmy kąt nachylenia kół względem podłoża, poprawna regulacja zbieżności zwiększy stabilność jazdy na wprost, oraz poprawi reakcję na kierownicę.
Więcej informacji o właściwej regulacji znajdziesz tutaj.
Kąt wyprzedzenia sworznia zwrotnicy
i ujemne
Kąt wyprzedzenia sworznia zwrotnicy to kąt zawarty między osią sworznia zwrotnicy a prosta prostopadłą do nawierzchni, mierzony w płaszczyźnie równoległej do osi samochodu. Jeżeli punkt przecięcia osi zwrotnicy jest przed punktem styku opony z jezdnią mówimy o dodatnim kącie wyprzedzenia sworznia. Jeśli natomiast jest za punktem styku – o ujemnym kącie. Wartości dodatnie spotykane są w samochodach z napędem na tylnią oś, zwłaszcza tych z silnikiem umieszczonym z tyłu. Natomiast wartości dodatnie, bądź bliskie zeru w samochodach z napędem na cztery koła lub FWD, szczególnie w autach miejskich gdzie ważną cechą jest zwrotność.
Duży kąt wyprzedzenia sworznia zwrotnicy
| Wady | Zalety |
| Duże siły występujące a kierownicy – utrudniony skręt | Większa stateczność podczas jazdy na wprost z duża prędkością |
| Mniejsza wrażliwość na nierówności drogi podczas pokonywania zakrętów |
Mały kąt wyprzedzenia sworznia zwrotnicy (w kierunku ujemnego)
| Wady | Zalety |
| Kierownica niechętnie powracająca do pozycji na wprost | Zmniejszony promień zawracania |
| Zwiększona wrażliwość na wiatr boczny | Zwiększona zwrotność podczas jazdy z małymi prędkościami |
| Wrażliwość na wady opon | Małe siły pojawiające się na kierownicy podczas manewrowania |
Co możemy uzyskać poprzez właściwą regulację?
Stabilność podczas jazdy na wprost i w szybko pokonywanych zakrętach. Poprawne „odbijanie” kierownicy na wyjściu z zakrętu.
Zobacz także